Masochista - dziecko nadmiernie kontrolowane

Masochizm kojarzony jest w powszechnym mniemaniu z chęcią cierpienia. Lowen uważa, że nie jest to prawdą. Osoba masochistyczna cierpi rzeczywiście, a ponieważ nie jest zdolna do zmiany tej sytuacji, wyciągany jest błędny wniosek, że pragnie cierpieć. Nie chodzi tu o osobę z perwersją masochistyczną, która domaga się, by ją bito, bo tylko wtedy może cieszyć się seksem. Osoba o masochistycznej strukturze charakteru to ktoś, kto cierpi i jęczy lub skarży się, lecz pozostaje uległy. Uległość jest dominującą masochistyczną tendencją.

O ile osoba masochistyczna przejawia postawę uległości w swoim zewnętrznym zachowaniu, to jej nastawienie wewnętrzne jest skrajnie odmienne. Na głębszym emocjonalnym poziomie żywi silne uczucia urazy, negacji, wrogości i wyższości. Uczucia te jednak są silnie blokowane w związku z obawą, że mogłyby wybuchnąć w formie gwałtownych czynów. Strach przed wybuchem masochista opanowuje dzięki mięśniowemu wzorcowi powstrzymywania. Grube, mocne mięśnie trzymają w ryzach wszelkie bezpośrednie dążenia, zezwalając jedynie na wydobywanie się jęku lub narzekań.

Uwarunkowania bioenergetyczne

W przeciwieństwie do struktury oralnej, ładowanie obejmuje tu obszar całego ciała — pomimo kurczowego powstrzymywania nie dochodzi do zamrożenia ładunku. Z uwagi na silne powstrzymywanie, słabo doładowane są narządy peryferyjne. Nie dochodzi więc do rozładowania i uwolnienia, co oznacza ograniczenie ruchu ekspresywnego. Powstrzymywanie jest tak silne, że wywołuje zaciśnięcie i skurcz organizmu. Zaciśnięcie widoczne jest w talii, jako że ciało załamuje się tu pod brzemieniem swych napięć. Przepływające w górę i w dół impulsy zaklinowane zostają w karku oraz w talii — blok ten odpowiada za silną w tej osobowości tendencję do odczuwania niepokoju.

Wydłużenie ciała, traktowane jako rozprzestrzenianie się czy sięganie, jest ograniczone, zaś redukcja tej funkcji owocuje w postaci skrócenia opisywanej struktury.

Cechy fizyczne

Typowe dla osoby masochistycznej jest ciało krótkie, masywne i umięśnione. Z niewyjaśnionych do końca przyczyn występuje tu ogólne zwiększenie owłosienia ciała. Szczególnie charakterystyczna jest gruba, krótka szyja, wskazująca na wpychanie głowy do wewnątrz. Talia jest odpowiednio krótsza i grubsza.

Kolejną ważną cechą jest wypchnięta do przodu miednica, co można opisać bardziej obrazowo jako skulenie i spłaszczenie pośladków — postawa przypomina psa z podwiniętym ogonem. Skulenie takie, wraz z obciążającym napięciem występującym powyżej, powoduje zagłębienie lub zapadnięcie się ciała w talii.

U niektórych kobiet można zauważyć kombinację sztywności w górnej i masochizmu w dolnej połowie ciała, co obrazują ciężkie pośladki i uda, uniesione dno miednicy oraz ciemny odcień skóry, spowodowany stagnacją w ładowaniu. Skóra wszystkich jednostek masochistycznych przybiera brązowy odcień, wynikły z energetycznego zastoju.

Psychologiczne korelaty

Z powodu silnego powstrzymania znacznie zredukowana jest agresja. W podobny sposób osłabiona jest także zdolność obrony własnych praw. Jej miejsce zajmuje pojękiwanie i narzekanie — jęk jest jedyną wokalną ekspresją, która wydobywa się bez trudu z zaklinowanego gardła. Zamiast agresji zaś dochodzi do zachowań prowokujących, mających wywołać u innej osoby reakcje na tyle silne, by usprawiedliwić zachowanie gwałtowne i impulsywne — podczas seksu oraz w innych sytuacjach.

Zastój w ładowaniu wynikający z silnego powstrzymywania prowadzi do uczucia, że „ugrzęzło się w bagnie", przez co nie można poruszać się swobodnie.

Charakterystyczna dla zachowania masochistycznego jest postawa uległości i przymilanie się. Osoba masochistyczna może zdawać sobie sprawę z tego, że dąży do przypodobania się innym, wypiera jednak urazę, wrogość i negację. Tymczasem uczucia te kierują — z podświadomości — jej zachowaniem i ujawniają się w jego skutkach.

Czynniki etiologiczne i historyczne

Masochistyczna struktura charakteru rozwija się w rodzinie, w której miłość i akceptacja łączy się z silnym naciskiem. Matka jest dominująca i poświęcająca się; ojciec pasywny i uległy.

Dominująca, samopoświęcająca się matka dosłownie przytłacza swą czułością dziecko, sprawiając, że czuje się ono krańcowo winne przy każdej próbie demonstracji swojej wolności czy wyrażenia odmiennego zdania.

Charakterystyczna jest tu silna koncentracja na jedzeniu i wypróżnianiu, co równoznaczne jest z presją od góry i od dołu. „Bądź grzeczny. Zrób przyjemność mamie. Zjedz wszystko... Wypróżnij się dokładnie, no, pokaż mamusi." — takie i inne naciski obecne są w dzieciństwie osoby masochistycznej.

Wszelkie próby przeciwstawiania się, włącznie z napadami złego humoru, są dławione. Ludzie o masochistycznej strukturze charakteru miewali jako dzieci częste napady złego humoru, jednak zmuszeni zostali do poddania się — zaniechania również tej formy protestu.

Częstym doświadczeniem było uczucie osaczenia. Wyzwalało to tylko złość i kończyło się poddaniem — dziecko nie mogło znaleźć żadnej drogi wyjścia z pułapki.

Pacjentt jako dziecko zmagał się z uczuciem głębokiego upokorzenia, ilekroć tylko pozwolił, by cokolwiek „wydostało się na zewnątrz" — czy to w postaci np. wymiotów, czy nieposłuszeństwa.

Osoba masochistyczna boi się „wychylić", np. wysunąć szyję do przodu (dotyczy to również genitaliów) — obawia się, że zostanie pozbawiona wysuniętej części ciała. Występuje silny lęk przed kastracją. Najbardziej jednak istotna jest obawa przed odcięciem od związku rodzicielskiego, który dostarcza miłości, choć obwarowanej wymaganiami.